Continuïteit van functionaliteit (mei 2016)

Als je muziek en films koopt, dan weet je wat je hebt. Een cd of dvd kun je zo vaak je wilt, wanneer je wilt beluisteren respectievelijk bekijken. Maar je kunt ze ook huren bij een ‘videotheek’ (bestaan die nog?) of bij de bibliotheek. De trend overduidelijk: we gaan van ‘hebben’ naar ‘toegang hebben’, van kopen naar leasen. Streaming en on-demand diensten van providers en aanbieders als Netflix, Spotify, Apple en Google zetten de toon. Een derde digitaal medium is software. Software nemen we al veel als dienst af uit de cloud, we leasen het en betalen per jaar of per maand. Het traditionele proces van kopen en hebben is ook aan het veranderen voor lokaal te installeren software. Adobe doet het met Creatie Cloud en Microsoft doet het met Office 365. Je installeert de software lokaal, maar wordt er geen eigenaar van, je huurt deze en je hebt daarmee ook toegang tot een bijbehorende clouddienst. Het is dus lokaal te installeren software, die je huurt of waar je een abonnement op neemt. Niks mis mee, het heeft veel voordelen.

Er is echter een vreemde en zeer populaire tussenvorm: software en diensten gratis huren. Zo werken we meer en meer met online office-applicaties van Apple, Microsoft en Google. Ook online mail is erg handig. Koop je een pc, smartphone of tablet, dan is dit cloud-ecosysteem meegeleverd en soms zelfs lastig uit te schakelen. Werk je met mobiele Apple devices, dan zit je automatisch in de Apple cloud, schaf je vervolgens een Windows pc aan, dan wordt je een Microsoft account en OneDrive opgedrongen. En er zijn nogal wat gratis clouddiensten, van Facebook, LinkedIn, WhatsApp en Gmail tot de vele Apps op je smartphone en tablet. Bij het mkb en thuis maak je je minder druk om privacy, security en standaardisatie. Sterker nog, de meesten denken er nauwelijks over na. We gaan er allemaal van uit dat de aanbieder dit goed geregeld heeft. En in de praktijk is dat ook wel zo. Maar hoe zit het met continuïteit van de functionaliteit? Die is er niet: in de meeste gebruiksvoorwaarden staat dat een provider zonder overleg de dienstverlening mag aanpassen of zelfs mag beëindigen, ook staat er bijna altijd bij dat de provider van alles en nog wat mag bijhouden om "de dienstverlening te verbeteren" of om "de gebruikservaring te verbeteren door gerichte reclame te tonen". Je hebt feitelijk garantie nul. Als Google besluit de contactpersonen app in Gmail drastisch te veranderen, heb je er maar aan te wennen. Als Microsoft besluit de beschikbare OneDrive ruimte te reduceren van 15Gb naar 5Gb heb je daar maar mee te leven. Als Whatsapp besluit vinkjes te plaatsen bij gelezen berichten, dan is dat zo. Als LogmeIn de gratis dienst beëindigd, helaas. Gratis heeft zijn keerzijde.

Moeten we dan stoppen met het gebruik van gratis clouddiensten en overstappen naar betaalde varianten? Dit lost het probleem slechts deels op, ook de betaalde diensten hebben gebruiksvoorwaarden met kleine lettertjes. Continuïteit van functionaliteit is gewoon iets waar we nooit 100% op moeten rekenen. Dit spreekt ervoor dat we ons niet afhankelijk moeten maken van één partij. Neem dus je apps en diensten bij meerdere partijen af, ook al maakt dit het beheer ingewikkelder. Hou er ook altijd rekening mee dat je ooit eens moet migreren van de ene app naar de andere app, van de ene aanbieder naar de andere aanbieder.