Het weghalen van het startmenu en het introduceren van de Metro-interface is volgens mij het domste wat Microsoft ooit gedaan heeft voor laptops en desktops. Zoals we in de vorige ICT highlights zagen, is dat gelukkig gemakkelijk te herstellen. Maar er lijkt nog iets verdwenen: Safe mode. Tijd voor een nieuwe laptop. En wel een flinke laptop die als desktopvervanger dienst kan doen. Dit is een scenario waar organisaties meer en meer over denken. Enkele jaren geleden was het eigenlijk niet mogelijk een betaalbare laptop te kopen die én redelijk portable was, waarvan de accu een redelijke levensduur had én die redelijk in staat was grafische applicaties te gebruiken. Tegenwoordig is dat wel mogelijk. Met de nadruk op ‘redelijk’ want concessies maakt u altijd. Een moderne Dell laptop met een nette accuduur, een ontwerp waar u mee gezien kunt worden (en eerlijk gezegd, lijkt het model op een ietwat dikkere Macbook Pro), niet al te zwaar maar met een snelle processor, een 32GB SSD schijf om het opstarten te versnellen en een tweede grafische kaart voldoet aan alle eisen. Het apparaat is geleverd met Windows 8. Er lijkt in Windows 8 nog iets verdwenen naast het startmenu: de bekende Safe mode (afbeelding 1). Normaal komt u hier niet achter, totdat er iets mis is en de safe mode noodzakelijk wordt om een herstelactie uit te voeren. Noodzakelijk was het op de nieuwe laptop al snel.
Na een supportcall met Dell werd mij geadviseerd een nieuwe driver te installeren voor de tweede grafische kaart, omdat die problemen vertoonde en niet altijd herkend werd. De laptop maakt namelijk gebruik van de optimus-technologie van NVIDIA, waarbij het per applicatie mogelijk is automatisch de gewenste GPU te kiezen. Dat was snel gebeurd, na opstarten verschijnt binnen 10 seconden het grafische inlogscherm en na inloggen ging het beeld op zwart. De grafische driver of een fout in het profiel ligt dwars.
Normaal zou u in safe mode booten door F8 in te houden direct aan het begin van het bootproces en dan een karaktergebaseerd menu krijgen om te kiezen uit enkele herstelopties. Maar dat werkt niet meer, terwijl het wel heeft gewerkt in Release Candidates van Windows 8. Dat wordt Googlen en geen enkel forum schijnt op dat moment een antwoord te hebben. Alle suggesties van opstarten met toetsencombinaties doen niets, van F5, F8, F2, DEL, Shift+DEL. Het viermaal uitschakelen van het systeem meteen na het inschakelen, wat een Dell supportmedewerker op een Dell form suggereerde, heeft geen effect.
Toch is er een soort van Safe mode, die wordt nu Recovery mode genoemd. Recovery mode start vanzelf als een Windows 8 problemen heeft met opstarten. Dit moet het oplossen van opstartproblemen voor reguliere PC-gebruikers sterk vereenvoudigen. Maar als een PC wel opstart, hebt u daar niets aan, zoals in dit geval met de laptop. De tip om met msconfig.exe safe mode in te schakelen (afbeelding 2) werkt natuurlijk eveneens niet omdat inloggen niet lukt en een commando intikken niet mogelijk is. Hou er bij deze methode ook rekening mee dat de PC nu voor altijd in safe mode start, totdat u deze optie weer uitschakelt.
De nette manier om Safe mode te kiezen is door de muisaanwijzer rechtsboven in het scherm te plaatsen, op Settings te klikken en vervolgens rechtsonder in het scherm op Change PC settings te klikken. Onder PC-instellingen klikt u op General, bladert naar beneden tot het blokje Advanced Startup waar u op Restart now klikt. Er worden vervolgens enkele opstartmethodes getoond. Klik hier op Troubleshoot en in het volgende scherm op Windows Startup Settings. Daarna klikt u op Restart en de PC herstart in safe mode. Deze mode is niet karaktergebaseerd maar grafisch.
De vraag is werkt dit dan bij problemen met onze grafische kaart? En hoe start u die recovery mode op? Een tip op de forums is dat u Shift moet inhouden en een paar keer op F8 moet drukken op het moment dat de BIOS aan het starten is. Helaas, dit werkt ook niet omdat de nieuwe PC geen BIOS meer heeft en start bovendien door de SSD-technologie zo snel op dat u altijd te laat bent met deze toetsen. Moderne PC’s hebben in plaats van een BIOS een – wat u mini-besturingssysteem zou mogen noemen – UEFI ROM met secure boot. Deze lijkt niet te overrulen met Shift+F8, maar bewijzen hiervoor heb ik nog niet kunnen vinden. UEFI staat voor ‘Unified Extensible Firmware Interface’ en is een norm voor veilig booten waar Intel en Microsoft een belangrijke ontwikkelbijdrage aan geleverd heeft. Blijft dus de vraag over hoe we dit specifieke probleem oplossen.
De oplossing blijkt zeer simpel. In het inlogscherm klikt u op het power-knopje, houdt de Shift-toets ingedrukt en kiest vervolgens Restart. De PC herstart nu en toont de grafische safe mode zoals eerder beschreven. U kunt dan als vanouds met of zonder netwerk starten, (grafische) drivers verwijderen als dat nodig is en meer. In ons geval werkte alleen een System Restore. System Restore is toegevoegd aan de recovery mode van Windows 8. En dat kwam goed van pas. Probeer zelf Safe mode uit op uw eigen systemen met Windows 8. Omdat er verschillen zijn tussen merken en modellen is het handig vooraf te weten hoe u Safe mode initieert op al uw configuraties.