Het gemiddelde huis zit volgestouwd met techniek. Smartphones, draadloze DECT-telefoons, een netbook, een e-reader, een Tom Tom navigator, enkele gewone mp3-spelers en een “echte” iPod, misschien een media server, een gameconsole, een Nintendo DS, enkele fotocamera´s en wellicht een filmcamera, een satellietontvanger/digitale (interactieve) ontvanger, een HD-TV, een harde schijf recorder en natuurlijk één of meer pc´s, een adsl/kabel-modem en een draadloze router. En waarschijnlijk hebt u nog wel iets wat op dit lijstje niet voorkomt? Misschien een babyfoon? Als het nu losse apparaten waren, dan was het probleem minder groot. Maar alles hangt aan elkaar. Uw gameconsole, uw Nintendo DS, computers en netbooks, uw smartphone, en misschien zelfs al uw printer, fotocamera en smartphone, hangen aan het draadloze netwerk. En alles wat niet draadloos verbonden is, kunt u met kabels op elkaar aansluiten en gegevens laten synchroniseren of handmatig uitwisselen. Tel voor de aardigheid eens het aantal aansluitkabels, verloopkabels en spanningsadapters, opladers, geheugenkaartjes en afstandsbedieningen dat u in huis hebt.

Nu komen de blu-ray speler en schrijver erbij, TV´s met directe internetverbinding en - als het Microsoft lukt - een home server die u bijvoorbeeld in de meterkast kunt plaatsen als centraal management en media apparaat. En net als u denkt alles gehad te hebben, is er de TV als werkplek. Met PConTV (alweer een kastje, met spanningsadapter en aansluitkabels) sluit u de PC aan het de TV. De TV wordt dus gebruikt als beeldscherm, een draadloos toetsenbord wordt gebruikt voor de bediening en (alweer) een speciale afstandsbediening gebruikt u als muis.

Voor veel eindgebruikers is al die techniek veel te ingewikkeld. Elke maand worden vele uren verspild met het configureren van apparaten, het vervangen en upgraden van stuurprogramma´s en firmware, het opsporen van vergeten wachtwoorden, het onderzoeken van niet functionerende synchronisaties tussen apparaten, het vinden van de juiste aansluitkabel, het doorzoeken van manuals om de onbegrijpelijke grafische interfaces en menu´s van die apparaten te doorgronden en zo kan ik nog wel even doorgaan. En het is geen leeftijdsprobleem, want of u nu 25, 45 of 65 bent, als u niet in de techniek en IT werkt of niet geïnteresseerd bent om manuals te lezen of de vele mogelijkheden van die technische snufjes te bestuderen, is er bij het gebruik van de apparaten meer ergernis dan plezier. Maar als u IT´er bent is de uitdaging aan huis net zo groot als op het werk.

In Nederland zijn bijna 1 miljoen ZZP’ers. Als zelfstandig ondernemer heb je logischerwijze geen IT’ers in dienst, maar beheer van je werkplekken is ook niet jouw core business. Maar IT is bijna net zo tijdrovend als bij de gemiddelde enterprise. Je hebt een laptop of MacBook, één of twee desktops, een smartphone, misschien een netbook voor het lichte werk en een iPhone of iPad om het af te maken. Deze apparaten zijn aangesloten in een draadloos netwerkje, met een gecombineerde router en firewall (waarschijnlijk in de meterkast als je kantoor thuis is). Maar het wordt ingewikkelder. Je partner neemt de laptop van het werk mee, en die moet op het netwerk en kunnen printen. Je vervangt de printer door een draaloze printer. Zoon en dochter krijgen een eigen PC als ze wat ouder worden, de Wii moet op het draadloze netwerk en internettoegang hebben en zo gaat het maar door.

Je spendeert tijd aan het operationeel houden van al die apparaten, je installeert nieuwe applicaties, je werkt bestaande applicaties bij, je houdt het besturingssysteem bij, houdt de anti-virussoftware bij, configureert zo nu en dan de firewall, lost allerlei kleine problemen op en voert eens in de zoveel tijd een upgrade van het besturingssysteem uit. Verder vervang je de inkt in de printer, vult de ladenbak met papier, maakt back-ups en synchroniseert allerlei data tussen de verschillende apparaten. Af en toe bel je eens met de helpdesk van je provider. Hoeveel tijd kost dit niet-primaire werk? Het is bijna onmogelijk deze verbruikte of eigenlijk verspilde uren bij te houden. Maar als je weet dat in een onbeheerd divers netwerk als dit voor 75 PC’s gemiddeld één beheerder nodig is, dan kun je met redelijkheid benaderen dat dit werk je ongeveer een halve dag per week kost. Dat is 25 dagen per jaar!

Omdat deze uren verspreid zijn over meerdere weken, met soms een dag niets en dan een dag misschien wel een uur, is het onmogelijk dit werk uit te besteden. Gelukkig werk je als zelfstandige veel meer dan 40 uur per week en doe je ook nog eens veel van deze karweitjes “buiten werktijd” en als veredelde hobby. Maar een beetje zonde van de tijd is het wel.

2008 en 2009 zijn topjaren geweest voor de netbook. Velen lieten zich verleiden tot de vaak charmante compacte computers voor een schappelijk prijsje rond de 300 a 400 euro. Er zijn die jaren 16 miljoen respectievelijk 33 miljoen netbooks over de toonbank gegaan. Dankzij de netbook zijn er zelfs sinds 2008 meer mobiele computers verkocht dan desktop computers. Toch kwamen en komen velen van een koude kermis thuis. De netbook voldoet niet aan het verwachtingspatroon. Een lang opstarttijd, te traag om er productief mee te werken laat staan te multi-tasken, een veel te klein scherm met een lage resolutie waarbij je je een ongeluk scrolt om zelfs een eenvoudige webpagina te bekijken. Webpagina´s met flash of andere animaties voelen aan als stroop. Verder ontbreken alle middelen om het apparaat te integreren in je bedrijfsnetwerk of enigszins centraal te beheren. Dit komt deels doordat de meeste netbooks een home edition van Windows draaien. De netbook is een apparaatje voor de thuismarkt, voor eenvoudig tikwerk of om onderweg gebruik maken van social media via een UMTS-adapter en een abonnement. Gebruikers ervan hebben de netbook vaak als tweede of zelfs derde computer.

Nu de economie weer wat aantrekt, komt de nebook als crisislaptop aan zijn einde? Nee, helaas zullen er ook in 2010 weer veel netbooks aangeschaft worden. Fabrikanten ontwikkelen snel nieuwe modellen zoals convertibles met 180-graden draaibare aanraakschermen, meegeïnstalleerde beveiligingssoftware, een ingebouwd 3G-adapter, HD-video versnellers zodat je ook HD-films kunt bekijken, nog coolere designs en een nog langere accugebruiksduur tot wel 12 uur enzovoort. Tel daarbij de netbooks voor speciale doelgroepen bij op – zoals de Disney netbook voor je kinderen en de roze netbook geleverd met witte designtas voor je vrouw – en het succes voor vervolg is verzekerd. De prijs van de duurste netbook ligt al tegen de 1.000 euro en wordt dan ook een ultra-dunne laptop of mini-laptop genoemd. Het blijft echter hetzelfde trage apparaatje met een te klein scherm. Maak je niet druk, zul je denken, het zijn apparaatjes voor thuis waar je zakelijk geen last van hebt. Maar vergeet de consumerization niet: uiteindelijk komt de privé netbook toch binnen je organisatie terecht en moet je gaan nadenken over beveiliging, beheer en toegang tot applicaties.

En de nieuwe generaties netbooks zijn niet langer netbooks, maar slate computers, tablets als de iPad en Samsung Galaxy Tab nemen de markt over ten koste van netbooks. Maar het beheerprobleem blijft hetzelfde. In tegenstelling tot netbooks, zullen tablets waarschijnlijk wel een blijvertje vormen, dus begin je organisatie er maar alvast op in te richten. Zakelijk ondersteuningvan tablets en ondersteuning van privé tablets die worden meegenomen naar het werk (BYOT): ze gaan erbij horen net als desktops, laptops en smartphones.

Laatst was ik sinds maanden weer eens op een groot IT-congres. Tijdens de keynote viel op dat er  van de ruim 3.000 aanwezigen zeker 500 een iPad hadden. Ik zal wel overdrijven, maar het waren er wel heel veel. Bovendien kwam er in elke presentatie wel een foto van een iPad voor en waren er op de informatiemarkt overal iPad´s te winnen. De iPad lijkt het ultieme zakelijke gadget en wordt gebruikt als vervanger voor de netbook en soms zelfs als vervanging van de laptop. Ook de smartphone wordt deels vervangen:  functies die je eerst op de smartphone uitvoerde, doe je nu op de iPad. De Mac is al jaren bezig met een stukje van Windows als zakelijk werkomgeving af te snoepen, menig manager heeft met de iPhone de blits gemaakt tijdens vergaderingen. Maar de iPad verslaat alles. Diverse grote organisaties zijn aan het kijken hoe ze de iPad kunnen inzetten in hun bedrijf.

Ongelooflijk. Een duur WiFi/3F-only apparaat met een klein scherm, niet eens breedbeeld, zeer vingervlekgevoelig, zonder USB-poorten, ethernetverbinding of webcam, zonder multi-tasking, geleverd zonder enige opties zoals een toetsenbordje, een cradle of beschermhoesje. Verkrijgbaar in slechts één kleur. Adobe Flash werkt er niet op, dus op veel websites zul je informatie missen. En je kunt niet eens een webpagina of e-mailberichtje uitprinten. Toch hebben sinds de introduktie van de iPad een maand of negen geleden zo’n 9 miljoen personen een iPad aangeschaft.

Bill Gates toonde ergens in 2001 de eerste Tablet PC en voorspelde toen dat binnen vijf jaren de Tablet PC meer verkocht zou worden dan de laptop. Hij had het mis. De Tablet PC’s waren pen-devices, apparaten die je met en stylus bediende. De iPad en diverse smartphones waaronder de iPhones, zijn finger-devices, je bedient ze met je vingers. De grafische interface is hierop aangepast en ervoor geoptimaliseerd. Tien jaar na de Tablet PC zal het jaar 2011 het jaar van de tablets (ook wel slates genoemd) worden. Het betekent het einde van de netbook en een flinke schok in de markt voor desktops, smartphones maar vooral voor laptops. En Apple zal weer een stukje extra van de markt veroveren. En Microsoft krijgt het weer moeilijker in de smartphone en tablet markt. En ik? Ik moet toegeven dat ik net ook een iPad heb besteld. Dan kan ook ik, net als mijn buurman, mails versturen met als standaard footer: “Sent from my iPad”. Want je moet wel cool blijven.