Sjoemelsoftware (november 2015)

Dankzij Volkswagen is onze Van Dale een woord rijker: sjoemelsoftware. Software die bewust manipuleert en verkeerde data toont in bepaalde situaties. Hier moet een team van programmeurs bewust aan het werk zijn geweest om foute software te ontwikkelen, testen en vrijgeven. Dat dit mogelijk is bij een dergelijke grote en als degelijk aangemerkte organisatie, is op zich al bijzonder. Maar het zet plotseling ook alle ontwikkelaars op het verdachtenbankje. Een aangezien tegenwoordig zo’n beetje elk stukje hardware ook software in zich heeft, is meteen de vraag waar zit nog meer sjoemelsoftware in?

Stel je voor dat je gezondheidsapp op je smartphone bewust de verkeerde data presenteert om je te stimuleren aankopen te doen voor vitaminepillen, waar reclame voor wordt getoond? En stel, je navigatiesoftware toont je onopvallend een bewuste korte omleiding langs bepaalde tankstations of winkels? Dit is sjoemelen omwille van product of reclame. Het kan nog erger. Weet je zeker dat de kassa’s in de supermarkt niet af en toe een centje meer aantikken en dat de pinautomaat altijd het bedrag afschrijft wat er op het schermpje getoond wordt? Weet je zeker dat je Fitbit-app of je slimme meter de data niet bewust doorstuurt naar criminelen zodat die weten wanneer je afwezig bent? Rond je parkeerapp de tijd niet net naar de verkeerde kant af?

Sjoemelen in software bestaat al lang, dat weten we allemaal wel. Vakantieaanbiedingen die plotseling duurder worden, tickets voor concerten die meteen uitverkocht zijn en parallel en meteen zwart worden aangeboden voor het viervoudige en zelfs de woekerpolissen blijken door onwetende vertegenwoordigers verkocht omdat ze gebruik maakten van sjoemelsoftware van hun bedrijf met verstopte rekenmodellen.  We kunnen het ons nog niet voorstellen wat sjoemelen met software en data voor gevolgen kan hebben. Verzamelen van persoonlijke data is al niet netjes, zelfs als je het vooraf al uitlegt zoals Microsoft, Google en Apple dat doen. Maar ongemerkt manipuleren van data is nog erger. Ik ben bang dat we aan de vooravond staan van een zeer vervelende en onheilspellende softwaretoekomst. Kunnen we hier iets tegen doen?