Kun je het maken om een webdienst die al lange tijd gratis is, vercommercialiseren en de afnemers laten betalen? Ja, want het staat meestal in de kleine lettertjes verstopt op de website, die overigens bijna niemand leest. Dat een webdienst commercieel wordt, is best te begrijpen. Er zijn ontwikkelaars mee bezig, er wordt (soms) ondersteuning gegeven, er staan servers te draaien en meer. Maar hoe je een gratis dienst exact in de markt gaat zetten als commercieel product, dat is een heel ander verhaal.
Neem nou als voorbeeld WRTS. WRTS bestaat al meer vijftien jaren en wordt gebruikt door kinderen en tieners op lagere scholen en in het voortgezet onderwijs om overhoringen te maken en af te nemen. Een leuke dienst die al die tijd gratis is geweest en die heel veel leerlingen heeft geholpen met woordjes leren, vertalingen leren en andere dingen die je uit het hoofd moet leren. Veel scholen verwijzen ouders ook naar WRTS om te oefenen. Maar de makers hebben in augustus besloten de dienst als betaalde dienst aan te bieden. Kinderen betalen nu 1,99 of 8,99 per maand. De gratis versie blijft bestaan, maar is een te ver uitgeklede versie. Docenten mogen WRTS wel gratis blijven gebruiken. WRTS bezorgt ouders toch weer extra kosten op het schoolbudget. Het duurste abo is zelfs duurder dan bijvoorbeeld een jaarabo op Squla, wat je als ouder misschien ook al hebt. Hoopt WRTS op het Microsoft Office-effect: dat gebruikers bekend zijn geraakt aan de software en er mee blijven werken ongeacht de kosten?
WRTS had ervoor moeten zorgen dat gebruikers van het eerste uur gewoon gratis door mogen gaan. Beperk abonnementsgeld dan alleen voor de nieuwe gebruikers, die weten immers niet beter. WRTS verloochend een beetje zijn fans. Of laat de Nederlandse uitgevers betalen voor het aanbieden van hun woordenlijsten. De functionaliteit van WRTS is niet bijzonder uitgebreid, zodat je er niet aan “verslaafd” bent. Het gaat namelijk alleen om lijstjes invoeren en overhoren. Overstappen gaat dus heel gemakkelijk en kinderen die een beetje internetwijs zijn, vinden zelf een alternatief. Quizlet bijvoorbeeld. Quizlet is weliswaar Engelstalig maar gratis. Ook Quizlet bestaat al lange tijd, maar heeft andere verdienmodellen. Mijn dochter is inmiddels overgestapt van WRTS naar Quizlet, en is er zelfs erg blij mee.